Piła Główna
Piła Główna jest największą stacją w północnej Wielkopolsce. Zbiega się tutaj aż pięć linii kolejowych: nr 18 z Kutna, nr 203 Tczew - Kostrzyn, nr 354 z Poznania, nr 405 przez Szczecinek do Ustki, nr 374 do Mirosławia Ujskiego dawniej prowadząca aż do Bzowo Goraj oraz łącznica nr 999 do Piły Północ. Pośrednio obsługuje także ruch na linii nr 403 z Ulikowa, formalnie kończącej się na posterunku odgałęźnym Piła Północ. Funkcjonalnie stacja jest wyraźnie rozdzielona na trzy zasadnicze części. Na wschodzie są dwie grupy torów pasażerskich: północna do obsługi ruchu w kierunku Tczewa (okręgi nastawcze Pł1 i Pł5) oraz południowa na kierunku bydgosko-poznańskim (okręg Pł2). Pomiędzy nimi znajduje się nastawnia Pł3 zawiadująca rejonem dawnych lokomotywowni. Po stronie zachodniej znajduje się grupa torów towarowych (okręg Pł7). Całością steruje nastawnia dysponująca PłA położona w punkcie styku grup torowych. Wszystkie nastawnie posiadają urządzenia SRK elektromechaniczne suwakowe z sygnalizacją świetlną. Większość torów na stacji jest zelektryfikowana, w całości lub częściowo. Charakterystyczna numeracja rozjazdów (w kolejności odwrotnej niż wynika z przepisów PKP) jest "pamiątką" z czasów pruskich - gdy główną linią był Ostbahn z Berlina do Królewca. W części pasażerskiej stacji znajduje się 17 torów głównych oraz szereg torów bocznych. Duży, niedawno wyremontowany dworzec wyspowy zapewnia obsługę podróżnych. Dostać się do niego można w trzech poziomach: poprzez przejście podziemne od strony ul. 14 Lutego, przejazdem kat. A od strony ul. Zygmunta Starego bądź schodami, z wiaduktu ul. Aleja Piastów. Na kierunku tczewskim znajdują się perony nr 5 i 6, łącznie trzy krawędzie. Na kierunku bydgosko-poznańskim są perony nr 1, 2, 3 i 4, łącznie 7 krawędzi. Dojście na perony jest możliwe poprzez dwa niezależne przejścia podziemne. W obrębie Pł3 znajduje się wiązka torów trakcyjnych służących do odstawiania lokomotyw. Znajdują się tutaj również dwie hale lokomotywowni. Starsza (tzw. "okrąglak") pochodzi jeszcze z czasów pruskich i obecnie jest w ruinie. Nowsza jest częściowo wykorzystywana jako bocznica PKP Energetyka, zaś drugą część zajmuje Interlok - przedsiębiorstwo prowadzące naprawy kotłów parowych, w szczególności parowozowych. W rejonie dawnych lokomotywowni znajdują się również nieczynne urządzenia do obsługi parowozów, m.in. wieża wodna, zasieki i dźwigi węglowe, kanały oczystkowe i rewizyjne. Część osprzętu (np. wywrotnicę) rozebrano. Na południe od torów pasażerskich znajduje się kolejna grupa torów trakcyjnych. Obecnie jest ona wyłączona z eksploatacji. W szczytowym okresie rozwoju pilskiego węzła znajdowały się tutaj trzy parowozownie, w tym jedna okrągła. Całości dopełniały liczne urządzenia obsługi trakcyjnej parowozów. Ruchem sterowano z nastawni wykonawczej Pł4. Niestety, obecnie po wspomnianych zabudowaniach nie ma nawet śladu - pozostały jedynie tory oraz ruiny zasieków węglowych. Na północ od torów pasażerskich znajdowała się wiązka torów prowadzących do wagonowni. Prowadziła ona kompleksową obsługę wagonów osobowych. Obecnie większość torów rozebrano, podobny los spotkał hale wagonowni. Pozostawiono jedynie kilka torów stanowiących bocznice stacyjne. Grupę torów towarowych rozpoczyna rejon ładunkowy, usytuowany w bezpośrednim sąsiedztwie nastawni PłA. Znajduje się tu szereg torów ładunkowych, prowadzących m.in. do magazynów i licznych ramp ładunkowych. W chwili obecnej jest on używany sporadycznie, choć w przeszłości na tzw Güterbahnhof przeładowywano wiele towarów. Dawniej rejon ten posiadał osobną nastawnię Pł6, lecz obecnie jest obsługiwany z PłA. Dalej na zachód znajduje się grupa 11 torów głównych towarowych a także kilkutorowa bocznica do "Konsorcjum gospodarczego". Większość torów towarowych jest obecnie przyporządkowana do nastawni wykonawczej Pł7. W okresie świetności stacji, część towarowa była znacznie bardziej rozbudowana niż dzisiaj. Obecne tory towarowe stanowiły zaledwie jedną z grup odjazdowych, fragment jednej z największych w Polsce stacji rozrządowych. Wzdłuż linii nr 203 znajdowały się kolejno: grupa kierunkowa, górka rozrządowa, grupa przyjazdowa, druga grupa przyjazdowa, druga grupa kierunkowa, druga górka rozrządowa i wreszcie druga grupa odjazdowa. Łącznie do rozrządu i zestawiania składów wykorzystywano blisko sto torów podlegających pod dwie nastawnie dysponujące PłB i PłC. W sąsiedztwie stacji rozrządowej znajdowało się również potężne zaplecze techniczne w postaci umywalni wagonów towarowych, parowozowni towarowej z zapleczem trakcyjnym oraz dużych warsztatów. Dawne Królewskie Warsztaty Naprawy Lokomotyw, późniejsze ZNTK Piła, były jednym z największych tego rodzaju zakładów - zarówno w Prusach jak i w Polsce. Ponad sto stanowisk naprawczych i kilkuset pracowników zapewniało bardzo duże moce przerobowe. Niestety, w chwili obecnej hale warsztatowe są dzierżawione przez prywatne przedsiębiorstwo drukarskie, a rozległe połacie równi stacyjnych zarastają drzewami. Podobny los spotkał tzw Dworzec Celny - grupę torów stacyjnych położonych na wschód od rzeki Gwdy, które w okresie międzywojennym służyły do obsługi granicznej pociągów międzynarodowych z Rzeszy do Polski. (aktualność: marzec 2017r.)
|
|
Schemat stacji
Galeria zdjęć