Piła Główna

Z Baza kolejowa
Skocz do: nawigacja, szukaj

Piła Główna jest największą stacją w północnej Wielkopolsce. Zbiega się tutaj aż pięć linii kolejowych: nr 18 z Kutna, nr 203 Tczew - Kostrzyn, nr 354 z Poznania, nr 405 przez Szczecinek do Ustki, nr 374 do Mirosławia Ujskiego dawniej prowadząca aż do Bzowo Goraj oraz łącznica nr 999 do Piły Północ. Pośrednio obsługuje także ruch na linii nr 403 z Ulikowa, formalnie kończącej się na posterunku odgałęźnym Piła Północ. Funkcjonalnie stacja jest wyraźnie rozdzielona na trzy zasadnicze części. Na wschodzie są dwie grupy torów pasażerskich: północna do obsługi ruchu w kierunku Tczewa (okręgi nastawcze Pł1 i Pł5) oraz południowa na kierunku bydgosko-poznańskim (okręg Pł2). Pomiędzy nimi znajduje się nastawnia Pł3 zawiadująca rejonem dawnych lokomotywowni. Po stronie zachodniej znajduje się grupa torów towarowych (okręg Pł7). Całością steruje nastawnia dysponująca PłA położona w punkcie styku grup torowych. Wszystkie nastawnie posiadają urządzenia SRK elektromechaniczne suwakowe z sygnalizacją świetlną. Większość torów na stacji jest zelektryfikowana, w całości lub częściowo. Charakterystyczna numeracja rozjazdów (w kolejności odwrotnej niż wynika z przepisów PKP) jest "pamiątką" z czasów pruskich - gdy główną linią był Ostbahn z Berlina do Królewca.

W części pasażerskiej stacji znajduje się 17 torów głównych oraz szereg torów bocznych. Duży, niedawno wyremontowany dworzec wyspowy zapewnia obsługę podróżnych. Dostać się do niego można w trzech poziomach: poprzez przejście podziemne od strony ul. 14 Lutego, przejazdem kat. A od strony ul. Zygmunta Starego bądź schodami, z wiaduktu ul. Aleja Piastów. Na kierunku tczewskim znajdują się perony nr 5 i 6, łącznie trzy krawędzie. Na kierunku bydgosko-poznańskim są perony nr 1, 2, 3 i 4, łącznie 7 krawędzi. Dojście na perony jest możliwe poprzez dwa niezależne przejścia podziemne.

W obrębie Pł3 znajduje się wiązka torów trakcyjnych służących do odstawiania lokomotyw. Znajdują się tutaj również dwie hale lokomotywowni. Starsza (tzw. "okrąglak") pochodzi jeszcze z czasów pruskich i obecnie jest w ruinie. Nowsza jest częściowo wykorzystywana jako bocznica PKP Energetyka, zaś drugą część zajmuje Interlok - przedsiębiorstwo prowadzące naprawy kotłów parowych, w szczególności parowozowych. W rejonie dawnych lokomotywowni znajdują się również nieczynne urządzenia do obsługi parowozów, m.in. wieża wodna, zasieki i dźwigi węglowe, kanały oczystkowe i rewizyjne. Część osprzętu (np. wywrotnicę) rozebrano.

Na południe od torów pasażerskich znajduje się kolejna grupa torów trakcyjnych. Obecnie jest ona wyłączona z eksploatacji. W szczytowym okresie rozwoju pilskiego węzła znajdowały się tutaj trzy parowozownie, w tym jedna okrągła. Całości dopełniały liczne urządzenia obsługi trakcyjnej parowozów. Ruchem sterowano z nastawni wykonawczej Pł4. Niestety, obecnie po wspomnianych zabudowaniach nie ma nawet śladu - pozostały jedynie tory oraz ruiny zasieków węglowych.

Na północ od torów pasażerskich znajdowała się wiązka torów prowadzących do wagonowni. Prowadziła ona kompleksową obsługę wagonów osobowych. Obecnie większość torów rozebrano, podobny los spotkał hale wagonowni. Pozostawiono jedynie kilka torów stanowiących bocznice stacyjne.

Grupę torów towarowych rozpoczyna rejon ładunkowy, usytuowany w bezpośrednim sąsiedztwie nastawni PłA. Znajduje się tu szereg torów ładunkowych, prowadzących m.in. do magazynów i licznych ramp ładunkowych. W chwili obecnej jest on używany sporadycznie, choć w przeszłości na tzw Güterbahnhof przeładowywano wiele towarów. Dawniej rejon ten posiadał osobną nastawnię Pł6, lecz obecnie jest obsługiwany z PłA. Dalej na zachód znajduje się grupa 11 torów głównych towarowych a także kilkutorowa bocznica do "Konsorcjum gospodarczego". Większość torów towarowych jest obecnie przyporządkowana do nastawni wykonawczej Pł7.

W okresie świetności stacji, część towarowa była znacznie bardziej rozbudowana niż dzisiaj. Obecne tory towarowe stanowiły zaledwie jedną z grup odjazdowych, fragment jednej z największych w Polsce stacji rozrządowych. Wzdłuż linii nr 203 znajdowały się kolejno: grupa kierunkowa, górka rozrządowa, grupa przyjazdowa, druga grupa przyjazdowa, druga grupa kierunkowa, druga górka rozrządowa i wreszcie druga grupa odjazdowa. Łącznie do rozrządu i zestawiania składów wykorzystywano blisko sto torów podlegających pod dwie nastawnie dysponujące PłB i PłC. W sąsiedztwie stacji rozrządowej znajdowało się również potężne zaplecze techniczne w postaci umywalni wagonów towarowych, parowozowni towarowej z zapleczem trakcyjnym oraz dużych warsztatów. Dawne Królewskie Warsztaty Naprawy Lokomotyw, późniejsze ZNTK Piła, były jednym z największych tego rodzaju zakładów - zarówno w Prusach jak i w Polsce. Ponad sto stanowisk naprawczych i kilkuset pracowników zapewniało bardzo duże moce przerobowe. Niestety, w chwili obecnej hale warsztatowe są dzierżawione przez prywatne przedsiębiorstwo drukarskie, a rozległe połacie równi stacyjnych zarastają drzewami. Podobny los spotkał tzw Dworzec Celny - grupę torów stacyjnych położonych na wschód od rzeki Gwdy, które w okresie międzywojennym służyły do obsługi granicznej pociągów międzynarodowych z Rzeszy do Polski.

(aktualność: marzec 2017r.)
Rok budowy
1851
Nazwa Lata obowiązywania
Schneidemühl 1851 - 1943
Schneidemühl Hauptbahnhof 1944
Schneidemuhl Personenbahnhof 1944 - 1945
Piła 1945 - 1967
Piła Główna od 1968
Skrót telegraficzny
"PlA" "PlB"
Współrzędne geograficzne
53.1431022, 16.741927
Wysokość
59 m n.p.m.
Perony
Tor Długość Wysokość
Peron 1 1 302 m 0,31 m
Peron 2 2 504 m 0,30 m
4
Peron 3 6 400 m 0,34 m
8
Peron 4 18 278 m 0,37 m
16 304 m
Peron 5 11 325 m 0,46 m
Peron 6 15 376 m 0,42 m
13 380 m


Schemat stacji

Alt text


Galeria zdjęć

Strona północna (odcinek od Pł1 do PłA)
Dworzec i perony 5-6 widziane od strony Tczewa.
Szlak w kierunku Tczewa.
Bocznice wzdłuż toru linii 203.
Semafor wjazdowy od strony Tczewa.
Przejazd przez ul. Walki Młodych.
Most na Gwdzie, wjazd od strony Tczewa.
Nastawnia Pł1.
Widok z nastawni Pł1 w stronę Tczewa.
Widok z nastawni Pł1 na stację.
Warsztat automatyki, prawdopodobnie dawna nastawnia.
Wjazd na tory trakcyjne od strony Tczewa.
Wyjazd w kierunku Tczewa.
Widok ogólny na północną część stacji.
Teren dawnej wagonowni.
Semafory wyjazdowe w kierunku Tczewa.
Dwie dawne lokomotywownie.
Nastawnia Pł3.
Widok z nastawni Pł3 na tory trakcyjne.
Widok z nastawni Pł3 na grupę północną.
Zjazd z toru 11 na grupę torów trakcyjnych.
Dojście podziemne na perony 5-6
Semafory wyjazdowe z grupy północnej w stronę Kostrzyna.
Widok ogólny na grupę północną.
Perony 5-6, widok od strony Kostrzyna.
Nastawnia Pł5.
Widok z nastawni Pł5 w stronę peronów.
Widok z nastawni Pł5 w stronę PłA.
Widok z wiaduktu na północną grupę torów pasażerskich.
Wiadukt, widok od strony dworca towarowego.
Strona południowa (odcinek od Pł2 do PłA)
Widok z wiaduktu na dworzec.
Po lewej linia do Bydgoszczy, po prawej do Poznania.
Semafor wjazdowy od strony Bydgoszczy.
Pozostałości torów Dworca Celnego.
Widok w kierunku Poznania.
Semafor wjazdowy od strony Poznania.
Przejazd przez ul. Walki Młodych.
Wjazd na stację od strony Bydgoszczy i Poznania.
Wyjazd w kierunku Bydgoszczy i Poznania.
Nastawnia Pł2.
Widok z nastawni Pł2 w kierunku Bydgoszczy i Poznania.
Widok z nastawni Pł2 w stronę stacji.
Kozioł samohamowny starej konstrukcji.
Głowica rozjazdowa od strony Bydgoszczy i Poznania.
Zabudowania parowozowni, na pierwszym planie wieża wodna.
Parowozownia "okrąglak", tylna brama.
Zdewastowane wnętrze "okrąglaka".
Stanowisko w starej parowozowni.
Nieczynna obrotnica.
Widok na kompleks parowozowni od strony rzeki.
Tył parowozowni wachlarzowej.
Bocznica PKP Energetyka w dawnej parowozowni.
Kanał oczystkowy w sąsiedztwie obrotnicy.
Obrotnica podczas remontu.
Wnętrze hali wachlarzowej.
Wnętrze hali wachlarzowej, część zajmowana przez Interlok.
Wjazd z torów trakcyjnych na teren dawnej lokomotywowni.
Tory dojazdowe do lokomotywowni.
Teren lokomotywowni widziany od strony dworca.
Widok ogólny na południową grupę torów.
Semafor wjazdowy od strony Mirosławia Ujskiego.
Przejazd przez ul. Polną i odgałęzienie nieczynnej bocznicy Lafarge Cement.
Wpięcie torów ładunkowych w tor z Mirosławia Ujskiego.
Place ładunkowe po południowej stronie stacji.
Wyjazd do Mirosławia.
Semafory wyjazdowe w stronę Bydgoszczy i Poznania.
Widok ogólny na perony 1, 2, 3 i 4.
Semafory wyjazdowe z grupy północnej w stronę Kostrzyna.
Widok z peronów w stronę Kostrzyna.
Peron przydworcowy i przejście podziemne.
Dojścia na perony 3 i 4.
Odgałęzienie południowej grupy torów trakcyjnych.
Tory południowej grupy trakcyjnej.
Zasieki węglowe i kanały oczystkowe południowej grupy trakcyjnej.
Zasieki węglowe południowej grupy trakcyjnej.
Zasypany dół obrotnicy na południowej grupie torów trakcyjnych.
Wiadukt na ul. Aleja Piastów.
Widok z peronu 1 w stronę nastawni PłA.
Widok z wiaduktu na południową grupę torów pasażerskich.
Widok z nastawni PłA w stronę Bydgoszczy i Poznania.
Grupa torów towarowych (odcinek od PłA w kierunku zachodnim)
Nastawnia dysponująca PłA.
Rampy ładunkowe.
Widok z nastawni PłA w stronę torów towarowych.
Głowica rozjazdowa splatająca tory pasażerskie z towarowymi.
Głowica rozjazdowa.
Wjazd od strony Szczecinka na tory pasażerskie.
Centralna głowica rozjazdowa, widok od strony grupy towarowej.
Semafor wjazdowy od strony Kostrzyna.
Szlak w kierunku Kostrzyna.
Semafor wjazdowy od strony Szczecinka.
Szlak w kierunku Szczecinka.
Semafory drogowskazowe z grupy towarowej w stronę PłA.
Semafory wyjazdowe z grupy towarowej w stronę Piły Północ.
Głowica rozjazdowa w rejonie nastawni Pł7.
Nastawnia Pł7.
Widok z nastawni Pł7 na tory towarowe.
Widok z nastawni Pł7 w stronę dawnej grupy torów kierunkowych.
Widok z nastawni Pł7 w stronę Piły Północ, w tle Pł8 i rejon parowozowni towarowej.
Wjazd z łącznicy nr 999.
Dawna nastawnia Pł8 obsługująca rejon parowozowni towarowej.
Semafor wjazdowy z łącznicy nr 999.
Tor łącznicy nr 999 w kierunku Piły Północ.
Ostatnie pozostałe tory kierunkowe, widok od Kostrzyna w stronę stacji.
Zarośnięta równia stacyjna w miejscu grupy torów kierunkowych.
Wiadukt, linia 405 nad linią 203 i dawną grupą torów przyjazdowych.


Linia kolejowa nr 18 Kutno - Piła Główna
Linia kolejowa nr 203 Tczew - Kostrzyn
Linia kolejowa nr 354 Poznań POD - Piła Główna
Źródło: „https://semaforek.kolej.org.pl/wiki/index.php?title=Piła_Główna&oldid=36643”